Παγκόσμιες πρωτοτυπίες με υπέρογκους μισθούς της διοίκησης και λεωφορεία σε ακινησία, επικρατούσαν στο επί δεκαετίες ιδιωτικό μονοπώλιο των λεωφορείων της Θεσσαλονίκης
Μάνος Φραγκιουδάκης
Διαδρομή γεμάτη τυφλές στροφές αναμένεται να είναι η διαδικασία εκκαθάρισης του ΟΑΣΘ, ενός από τους πλέον αδιαφανείς οργανισμούς που για χρόνια χρηματοδοτούνταν αδρά για να δημιουργεί αντί να λύνει προβλήματα στη Θεσσαλονίκη. Αυτό που μένει να φανεί το επόμενο διάστημα, είναι το κατά πόσο η νέα διοίκηση θέλει και μπορεί να φτάσει την αναζήτηση της μέχρι τον πάτο του βαρελιού, εκεί που έχουν μαζευτεί τα εκατομμύρια ευρώ των κρατικών επιδοτήσεων.
Όταν το 2015, ο υπουργός Μεταφορών Χρήστος Σπίρτζης, προανήγγειλε κυβερνητική παρέμβαση για τον τερματισμό της πρωτοφανούς αδιαφάνειας που επικρατούσε για σχεδόν έξι δεκαετίες στα λεωφορεία της Θεσσαλονίκης, επικεντρώθηκε στην αλλαγή της σύμβασης του ιδιωτικού -τότε- ΟΑΣΘ με το δημόσιο.
Mεταξύ άλλων, οι λεόντειες συμβάσεις που ανανεώνονταν επί χρόνια, προέβλεπαν σταθερά κέρδη για τους μετόχους, ανεξάρτητα από την πορεία του Οργανισμού. Η τελευταία από τις συμβάσεις αυτές υπεγράφη το 2008, από τους τότε υπουργούς κ.κ. Αλογοσκούφη και Χατζηδάκη και προβλεπόταν πως θα έχει ισχύ μέχρι και 2 χρόνια μετά την ολοκλήρωση των έργων του Μετρό Θεσσαλονίκης. Να σημειωθεί πως η πρωτοφανής αυτή συμφωνία αντιτίθεται στον Κανονισμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης, σύμφωνα με τον οποίο “Η διάρκεια των συμβάσεων παροχής δημόσιας υπηρεσίας είναι περιορισμένη και δεν υπερβαίνει τα δέκα έτη για υπηρεσίες με αστικά και υπεραστικά λεωφορεία”.
Τα ευρήματα της νέας διοίκησης στον μόλις ένα μήνα που βρίσκεται στο τιμόνι του Οργανισμού, είναι εντυπωσιακά. “Υπάρχει τίποτα πιο ενδιαφέρον από το γεγονός ότι μόνος του ο απερχόμενος πρόεδρος λάμβανε μισθό 7.640 ευρώ μικτά, την ώρα που το συνολικό ποσό που λαμβάνει το νέο διοικητικό συμβούλιο είναι 7.000 ευρώ μικτά; Το προηγούμενο διοικητικό συμβούλιο, συνολικά λάμβανε μηνιαίως 34.200 ευρώ. Ετησίως, η εξοικονόμηση χρημάτων, μόνο από τους μισθούς, είναι πάνω από 300.000 ευρώ” λέει στο News 24/7 ο νέος διευθύνων σύμβουλος του ΟΑΣΘ, Σάββας Παναγιωτίδης.
Εύλογα θα αναρωτηθεί κανείς, ποιά εταιρεία είναι δυνατόν να έχει τέτοιους υπέρογκους μισθούς αλλά και εξασφαλισμένα τα έσοδα των μετόχων της ανεξαρτήτως της πορείας της και των υπηρεσιών που προσφέρει. Από που προερχόταν ο πακτωλός χρημάτων όλα τα προηγούμενα χρόνια; Η απάντηση είναι απλή. Οι συμβάσεις του Οργανισμού, εξασφάλιζαν τεράστιες κρατικές επιδοτήσεις, που κάλυπταν τις όποιες ζημιές της εταιρείας. Ενδεικτικό είναι, πως για την περίοδο 2007-2013 οι αστικές συγκοινωνίες της Αττικής, επιδοτήθηκαν συνολικά με 980 εκατ. ευρώ για όλα τα μέσα, ενώ στη Θεσσαλονίκη, ο ΟΑΣΘ, μόνο για τα λεωφορεία, επιδοτήθηκε με 910 εκατ. Ευρώ. “Υπήρχε κατοχυρωμένο το δικαίωμα κέρδους για κάθε μέτοχο πριν καν γίνει ισολογισμός. Δεν μπορείτε να βρείτε άλλη εταιρεία που να έχει διασφαλίσει το κέρδος της εξαρχής. Υπάρχουν σκανδαλώδεις συμβάσεις. Υπάρχει ο συνεταιρισμός “Ηρακλής” που αποτελείται από πρώην μετόχους του ΟΑΣΘ και νοικιάζει στον ΟΑΣΘ -σε τιμές που θα ελεγχθούν- τα δύο αμαξοστάσια και τα γραφεία. Δηλαδή μέτοχοι του ΟΑΣΘ νοίκιαζαν στον ΟΑΣΘ τις υποδομές. Όλα αυτά είναι προφανές ότι δεν αποτελούν χρηστή διοίκηση και χρηστή λειτουργία ενός Οργανισμού”, συμπληρώνει ο κ. Παναγιωτίδης.
Φυσικά τα χρήματα που συνέρρεαν στους λογαριασμούς του ΟΑΣΘ, μεταφράζονταν σε κάθε άλλο παρά αξιοπρεπείς υπηρεσίες για τους πολίτες της Θεσσαλονίκης. Στη σύμβαση με το δημόσιο, προβλεπόταν η κυκλοφορία 419 λεωφορείων στους δρόμους της πόλης κατά την θερινή περίοδο και 526 κατά τη χειμερινή. Όμως ο στόλος που παρέλαβε η νέα διοίκηση, είχε μόλις 245 λεωφορεία σε κυκλοφορία. “Αυτή τη στιγμή στη Θεσσαλονίκη κυκλοφορούν περίπου140 λεωφορεία παραπάνω απ'όσα κυκλοφορούσαν όταν αναλάβαμε. Ήταν ακινητοποιημένα είτε λόγω έλλειψης υγρού για τα κλιματιστικά, είτε λόγω έλλειψης ανταλλακτικών. Για πάρα πολύ καιρό, δεν είχε γίνει καμία παραγγελία και καμία προμήθεια για ανταλλακτικά. Επίσης, δεν υπήρχε και κανένας προγραμματισμός για μελλοντικές παραγγελίες. Το μεταφορικό έργο ήταν αφημένο στην τύχη του και όδευε στο να βρει τοίχο. Με την τακτική που ακολουθούνταν, μαθηματικά κάθε μέρα, λόγω βλαβών, ολοένα και περισσότερα λεωφορεία έβγαιναν εκτός λειτουργίας.” τονίζει ο κ. Σάββας Παναγιωτίδης.
Από την πλευρά του, ο Πρόεδρος του Σωματείου Εργαζομένων του ΟΑΣΘ, Δημήτρης Τσερμενίδης, δηλώνει πως οι εργαζόμενοι σκοπεύουν να συνεργαστούν με τη νέα διοίκηση ώστε “να έχει η Θεσσαλονίκη την συγκοινωνία που της αξίζει”, ενώ για τον μεγάλο αριθμό των οχημάτων που βρισκόταν σε ακινησία, ο κ. Τσερμενίδης υποστηρίζει πως “το 75% του στόλου αποτελείται από καινούρια λεωφορεία και πρέπει να συντηρηθούν σωστά. Σύμφωνα με την προηγούμενη διοίκηση δεν είχαν καταβληθεί τα χρήματα που έπρεπε να δώσει το κράτος στον Οργανισμό και για τον λόγο αυτό δεν ήταν δυνατό να γίνει η συντήρηση”.
Το επιβατικό κοινό ταλαιπωρείτο ...απολαμβάνοντας τα ελλιπή δρομολόγια, τα εκδοτικά μηχανήματα που δεν επιστρέφουν ρέστα και τις άσχημες συνθήκες εντός των λεωφορείων, όμως αυτό δεν επηρέαζε τα μερίσματα των μετόχων. Ερωτώμενος αν η νέα διοίκηση σκοπεύει να διεκδικήσει την επιστροφή των χρημάτων που δίνονταν χωρίς να τηρούνται οι όροι της σύμβασης, ο νέος διευθύνων σύμβουλος του ΟΑΣΘ, κ. Παναγιωτίδης απαντά στο News 24/7: “Όλα είναι πιθανά και θα κινηθούμε ανάλογα με τα ευρήματα. Δεν θα μείνει καμία απολύτως γωνία του ΟΑΣΘ χωρίς να ψαχτεί και όπου υπάρχουν ευθύνες θα αποδοθούν. Προς το παρόν είμαστε στον έλεγχο και διαπιστώνουμε διάφορα πράγματα μέρα με τη μέρα. Το νέο διοικητικό συμβούλιο, που ανέλαβε στα μέσα του περασμένου μήνα, έχει διπλό ρόλο. Έχει τον ρόλο του εκκαθαριστή και τον ρόλο του λειτουργού. Να συνεχίσει το έργο το κυκλοφοριακό, για να μην μείνει η πόλη χωρίς μέσο. Αυτοί οι δύο ρόλοι προς το παρόν εκπληρώνονται στο ακέραιο. Παράλληλα με το κυκλοφοριακό έργο, έχουν πιάσει δουλειά και οι ορκωτοί λογιστές και με τη συνδρομή του νέου διοικητικού συμβουλίου, προχωράει και ο έλεγχος των ισολογισμών”.
Η αλλαγή της κατάστασης και η απόφαση της κυβέρνησης να πάρει στα χέρια της τις αστικές συγκοινωνίες της Θεσσαλονίκης, προχωρώντας σε εκκαθάριση του Οργανισμού, οδήγησε πρώην μετόχους να προσφύγουν στα δικαστήρια, κάνοντας λόγο για αντισυνταγματική κίνηση. Με την προσφυγή τους, οι πρώην μέτοχοι, ζητούσαν να μην ξεκινήσει η διαδικασία εκκαθάρισης του ΟΑΣΘ αλλά και να μην προχωρήσει η διαδικασία απογραφής και αποτίμησης της περιουσίας του Οργανισμού. “Κάθε πολίτης που νιώθει ότι αδικείται μπορεί να προσφύγει στα δικαστήρια. Το ίδιο έκαναν και οι μέτοχοι του ΟΑΣΘ. Αυτό που εμείς έχουμε στα χέρια μας είναι μια πρώτη απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας, η οποία στο πρώτο άρθρο αποδέχεται τον διορισμό του νέου Διοικητικού Συμβουλίου και το δικαίωμα του ελληνικού κράτους, να είναι ο μοναδικός μέτοχος του ΟΑΣΘ” απαντά ο κ. Σάββας Παναγιωτίδης και συμπληρώνει: “Επίσης κατοχυρώνει και την ύπαρξη του νέου διοικητικού συμβουλίου σαν εκκαθαριστή αλλά και του ελεγκτή για την εκκαθάριση. Το δεύτερο θέμα το οποίο ανέστειλε το ΣτΕ είναι η διαδικασία της ενεργοποίησης διεθνούς διαγωνισμού για την ελεγκτική εταιρία, προκειμένου να αποτιμηθεί η περιουσία του ΟΑΣΘ. Αυτό όμως είναι κάτι που μπορούμε να το κάνουμε και αργότερα, δεν μας πειράζει. Η διαδικασία εκκαθάρισης ξεκίνησε και προχωράει κανονικά”.
Τέλος, ο νέος διευθύνων σύμβουλος του ΟΑΣΘ, σχολιάζοντας την πρόσφατη κίνηση του απερχόμενου Προέδρου, Χρήστου Στεφανίδη, να νοικιάσει γραφεία απέναντι από εκείνα του ΟΑΣΘ, αρκέστηκε να δηλώσει πως “Δεν γνωρίζω γιατί το έκανε. Δεν υπάρχει κανένας λόγος να είμαστε σε επαφή μαζί του αλλά ο καθένας μπορεί να νοικιάσει όσα γραφεία θέλει”.